مناظره پیامبر ص با مسیحیان درباره عدم الوهیت حضرت عیسی ع
درسی از صفحه پنجاه و هفتم قرآن کریم
«إِنَّ مَثَلَ عیسى عِنْدَ اللَّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ»1
مَثَل عیسى در نزد خدا، همچون آدم است؛ که او را از خاک آفرید و سپس به او فرمود: «موجود باش!» او هم فوراً موجود شد.
این آیات ناظر به کسانى است که ولادت حضرت مسیح ع را بدون پدر، دلیل بر فرزندى او نسبت به خدا و یا الوهیتش مى گرفتند.2
از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که دربارۀ شأن نزول آیۀ فوق فرمودند:
مسیحیان نجران بر رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وارد شدند و در مورد دعوتش از او سؤال نمودند.
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله آنان را دعوت کردند به شهادت دادن بر وحدانیت خداوند و گواهی بر اینکه او رسول خدا است و اینکه حضرت عیسی علیه‌السلام بندۀ خدا و مخلوق او است و اینکه عیسی علیه‌السلام (مانند سایر انسان‌ها) می‌خورد، می‌آشامد و سخن می‌گوید.
مسیحیان پرسیدند: اگر عیسی انسان است، پس پدر او کیست؟
در این هنگام خداوند به رسول خدا صلی‌الله علیه و اله وحی فرستاد که به آنان بگوید: در مورد آدم که (پدری نداشت) چه میگویید؟ آیا او را بنده و مخلوق خدا میدانید که می‌خورد، می‌آشامید، سخن می‌گفت و ازدواج می‌کرد؟
مسیحیان جواب دادند: بله حضرت آدم بنده و مخلوق خدا بود که می‌خورد، می‌آشامید، سخن می‌گفت و ازدواج می‌کرد.
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله پرسیدند: حال که آدم را مخلوق خدا و انسان میدانید، پس پدرش چه کسی بود؟ (با منطق شما که حضرت عیسی را به خاطر پدر نداشتن فرزند خدا میدانید، پس آدم را هم باید فرزند خدا میدانید!)
اینجا بود که مسیحیان نجران مبهوت شدند و از پاسخ دادن عاجز ماندند. پس خداوند آیۀ فوق را نازل نمود.3
بنابراین آیۀ فوق احتجاجی تام علیه کسانی است که حضرت عیسی علیه‌السلام را خدا یا فرزند خدا می‌دانند. با این بیان که:
اگر قرار باشد هرکس بدون پدر متولد شود خدا یا فرزند خدا باشد، پس باید حضرت آدم هم بدون پدر خلق شده است خدا یا فرزند خدا باشد. درحالی‌که هیچ‌کس حتی مسیحیان حضرت آدم را خدا یا فرزند خدا نمی‌دانند. پس پدر نداشتن حضرت عیسی دلیلی بر الوهیت یا فرزند خدا بودن او نمی‌شود.
حکایت:
نقل شده که بعضی از علماء از مسیحیان روم پرسیدند: چرا حضرت عیسی را می‌پرستید؟
پاسخ دادند: چون عیسی علیه‌السلام پدر نداشت.
گفتند: پس حضرت آدم را به‌طریق‌اولی باید بپرستید؛ چون نه پدر داشت و نه مادر!
پاسخ دادند: ما حضرت عیسی را می‌پرستیم به خاطر اینکه مرده‌ها را زنده می‌کرد.
گفتند: پس حضرت «حزقیل» را به‌طریق‌اولی باید بپرستید؛ چون حضرت عیسی علیه‌السلام فقط چهار نفر را زنده کرد، ولی حضرت حزقیل هشت هزار نفر را زنده کرد!
پاسخ دادند: ما حضرت عیسی را می‌پرستیم به خاطر اینکه کور مادرزاد و بیماری برص را شفا می‌داد.
گفتند: پس حضرت «جرجیس» را به‌طریق‌اولی باید بپرستید؛ چون حضرت جرجیس طبخ شد و سوزانده شد ولی برخاست درحالی‌که سالم بود.4
1 سوره آل‌عمران، آیه 59
2 تفسیر نمونه، ج2، ص 576
3 تفسیر القمی؛ ج1؛ ص 104
4 الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج1، ص 367
